Acı hissetmeyen ve iz bırakmadan iyileşen

Algoloji Uzmanı

Acı Hissetmeyen ve İz Bırakmadan İyileşen ‘Mutant’ Gene Sahip Kadın Bilim İnsanları Tarafından Keşfedildi

Neredeyse hiç acı çekmeyen, güleryüzlü bir iskoç emekli kadın, süperinsanın sahip olabileceği iyileşme yeteneğine sahiptir. Yaşamı tehdit eden durumlarda soğukkanlılığını her zaman korur. Kulağa masal gibi gelebilir, ancak bu kadın önde gelen bir bilimsel dergiye konu oldu.

Algoloji Uzmanı

İngiliz araştırmacılar, şu anda 73 yaşında olan Jo Cameron’un olağanüstü yeteneklerinin, daha önce bildirilmemiş bir genetik mutasyona bağlı olduğunu keşfettiler.

‘British Journal of Anesthesia’ dergisinde yayınlanan bu tıbbi vaka, insanların ameliyat sonrasında iyileşme süreci, kronik ağrı ve anksiyete bozuklukları gibi durumların yönetilmesine yardımcı olacak bir dizi yeni tedaviye kapı açabilir.

Makale yazarları, Jo Cameron’un  daha önceleri ağrısız çok sayıda yanık ve kesik sebebiyle hastaneye başvurduğunu, ve genellikle ilk başta herhangi bir yaralanma fark etmediğini, önce yanan etinin kokusunu aldığını bildirdiler. En önemlisi bu yaralar çok az iz bırakarak veya hiç iz bırakmadan hızla iyileşmişti.

Kasvetli hava kronik ağrı durumunu daha acı verici

Algoloji Uzmanı

Kasvetli hava, kronik ağrı durumunu daha acı verici hale getirir

Yeni araştırmaya göre, kronik ağrı durumu olan kişilerin nemli ve rüzgarlı günlerde acı çekme olasılığı daha yüksektir.

Algoloji Uzmanı

Manchester Üniversitesi’nden araştırmacılar, kötü hava koşullarının ağrıyı daha kötü hale getirip getirmediğini araştırmak için Birleşik Krallık genelinde artrit, fibromiyalji ve nöropatik ağrı gibi uzun süreli sağlık sorunları olan 13.000’den fazla kişiyi araştırmaya dahil etti.

Sonuçlar, havanın nemli ve rüzgarlı olduğu, atmosfer basıncının düşük olduğu günlerde insanların ağrı çekme olasılığının yüzde 20 daha fazla olduğunu gösterdi.

Çalışma ekibi, ağrı seviyelerine katkıda bulunabilecek ek faktörler olarak kabul edilen ruh hali ve fiziksel hareketsizliği hesaba katarken bile korelasyonların devam ettiğini belirtiyor.

İntratekal Morfin Pompası veya Ağrı Pompası Nedir?

intratekal ağrı pompası

İntratekal Morfin Pompası veya Ağrı Pompası Nedir? Hangi Ağrıların Tedavisinde Önerilir? 

İntratekal pompa nedir?

İntratekal pompa, ilacı doğrudan spinal kanalda beyin omurilik sıvısına ileten ve pille çalışan bir cihazdır. İntratekal pompalar, kronik ağrı veya spastisiteyi tedavi etmek için kullanılabilir ve bazen kansere bağlı ağrıyı tedavi etmek için kullanılır.

intratekal morfin pompası veya ağrı pompası

Omurilik kanalı, içinde sinirlerin olduğu sıvı (beyin omurilik sıvısı) içerir. Bu nedenle bazı durumlarda ağrıları kontrol altına almak için programlanabilir bir hazneye bağlı küçük bir kateter bu kanala yerleştirilerek ağrı kesici ilaçlar doğrudan bu sinirlere verilebilir. Hazne, karın veya sırt derisinin altına implante edilir ve zaman zaman deriden küçük bir iğne sokularak yeniden ilaçla doldurulabilir.

İntratekal morfin pompası hangi durumlarda kullanılır?

Yukarıda ismi geçen durumlarda ilaç tedavisi ve diğer tedaviler artık ağrıları kontrol altına almak için yetersiz olduğunda veya bu ilaçların yan etkileri şiddetli olduğunda, intratekal morfin pompası (veya ağrı pompası) takılması prosedürü değerli bir seçenek olabilir.

Kalıcı intratekal morfin pompası veya ‘ağrı pompasının’ takılması kararı nasıl verilir?

İmplante edilebilir bir ilaç pompasının iyi bir ağrı yönetimi seçeneği olup olmayacağını belirlemek karmaşık bir süreçtir. Kalıcı bir pompa implante edilmeden önce, cihazın ağrı seviyesini azaltıp azaltmadığını görmek için bir deneme süreci planlanmalıdır. Özel duruma bağlı olarak, aşağıdaki deneme testlerinden biri uygulanacaktır:

Tek enjeksiyon: Lomber ponksiyon yoluyla intratekal ilaç (morfin) enjeksiyonu uygulanacaktır.

Çoklu enjeksiyonlar: Lomber ponksiyon veya kateter ile gün boyunca birden fazla enjeksiyon yapılır.

Sürekli deneme: Omurganın doğru bölgesine bir kateter yerleştirilir ve harici bir pompaya bağlanır. Ağrının hafiflediğini fark edene kadar doz her 2 saatte bir artırılır.

Deneme sırasında doktor, kateter için en iyi yer ve ilacın en uygun dozu hakkında bilgi toplar. Deneme başarılı olursa, ameliyat için planlama yapılır.

Ameliyat öncesi ne olur?

Ameliyattan birkaç gün önce hasta gereken testler (örn. kan testi, elektrokardiyogram, göğüs röntgeni) için yönlendirlir. Hastaya ameliyat ve süreçle ilgili kapsamlı bilgi verilir. Evraklar doldurulması ve onay formlarının imzalanması gerekir. Ameliyattan önceki gece gece yarısından sonra gıda alımı durdurulur. Hastalar işlemin sabahı hastaneye yatırılır. Hastaya damaryolu açılır.

Ameliyat sırasında ne olur?

Prosedürün iki aşaması vardır: 1) kateterin omuriliği çevreleyen intratekal boşluğa yerleştirilmesi ve 2) pompanın/haznenin karın bölgesinde cilt altına yerleştirilmesi. Prosedürün beş ana adımı vardır.

Adım 1: hastayı hazırlanır

Ameliyat masasına alınır ve anestezi verilir. Uyuduktan sonra, hasta yana yatırılır. Daha sonra gerekirse sırt ve karın bölgeleri tıraş edilir ve kateterin ve pompanın yerleştirileceği yer hazırlanır.

Adım 2: kateterin yerleştirilmesi

Hasta sırtının ortasında küçük bir cilt kesisi yapılır. Kateter omuriliğin yukarısındaki subaraknoid veya intratekal boşluğa yerleştirilir ve dikişlerle yerine sabitlenir.

intratekal ağrı pompası

Adım 3: kateterin tünelize edilmesi

Kateter yerleştirildikten sonra, omurgadan, gövdenin çevresinden, pompanın implante edileceği karına derinin altından bir uzatma kateteri geçirilir.

Adım 4: pompanın yerleştirilmesi

Karnın yanında, belin altında 8-12 cm-lik bir cilt kesisi yapılır. Doktor, deri ve kas tabakaları arasında pompa için bir cep oluşturur. Uzatma kateteri pompaya takılır. Daha sonra pompa cilt altına doğru bir şekilde yerleştirilir ve karın kaslarını örten kalın fasya tabakasına dikilir.

Adım 5: insizyonun kapatılması

Sırtdaki ve karındaki kesi dikiş ile kapatılır ve pansuman yapılır.

Ameliyattan sonra ne olur?

Ameliyat sonrası uyanma ve gözlem alanında hasta monitorize edilerek tam uyanması beklenir. Kan basıncı, kalp atış hızı ve solunumu izlenir ve operasyon yeri ağrısı varsa giderilir. Eve gidildiğinde hastanın uyması gereken talimatlar verilir. Hastaların çoğu aynı gün eve taburcu edilir.

Taburculuk önerileri

Baş ağrısı

  • Baş ağrıları, kateter bölgesi çevresinde beyin omurilik sıvısının sızmasından kaynaklanabilir. Sızıntı genellikle kendi kendine iyileşir. Yatak istirahati ve bol miktarda kafeinli karbonatsız sıvı (çay, kahve) içilmesi önerilir.

Kısıtlamalar

  • 6 hafta boyunca öne eğilmemeli, bel bükülmemeli veya baş üstüne uzanılmamalıdır. Bu, kateterin iyileşene kadar yerinden oynamasını önlemek içindir.
  • Ameliyattan sonra 2 hafta boyunca 5 kilodan daha ağır bir şey kaldırmamalı ve 2 hafta boyunca bahçe işleri, ev işleri ve seks dahil olmak üzere yorucu aktiviteler yapılmamalıdır.
  • Ikınmaktan kaçınılmalı.
  • Kontrol randevusuna kadar araba kullanmamalı. Gerekirse 45 dakika veya daha kısa mesafeler için bir arabaya binilebilir.
  • Ameliyattan sonra veya opioid ağrıkesici ilaç kullanırken 2 hafta boyunca alkol almamalı.

Aktivite

  • Uzun süre oturmaktan kaçınılmalı.
  • Her 3-4 saatte bir 5-10 dakika ayağa kalkılması ve yürüyüş önerilmekte. Mümkün olduğunca yürüme süresi kademeli olarak artırılmalıdır.

Banyo/Yara yeri bakımı

  • Enfeksiyonu önlemek için ameliyat yarasını (insizyon) temizlemeden önce ve sonra eller iyice yıkanılmalı.
  • Ameliyattan 1 gün sonra duş alınabilir.
  • Dermabond (cilt yapıştırıcısı) ile kaplanmış yara yeri sabun ve su ile nazikçe yıkanabilir, kurutulur ve günlük olarak incelenir.
  • Yara yeri (insizyon) banyo, havuz veya küvete girilerek ıslatılmamalı.
  • Yara üzerine herhangi bir losyon veya merhem sürülmesi önerilmez.
  • Yara yerinden az miktar akıntı normaldir. Çok miktarda akıntı, kötü kokulu akıntı veya sarı veya yeşil renkli akıntı varsa derhal doktora bildirilmelidir.
  • Cihaz çevresinde cilt altında sıvı birikerek görünür bir şişlik (seroma) oluşturabilir. Bu meydana gelirse doktora bilgi verilmelidir.

Ameliyat yarası iyileşirken pompayı desteklemek için hastaya elastik bir karın bandajı verilmiş olabilir. Banyo dışında her zaman giyinilmesi önerilir.

Doktor ne zaman aranmalı?

  • 38° C’nin üzerinde ateş
  • Geçmeyen bulantı veya ağrı
  • Yara yeri komplikasyonları
  • Ani şiddetli sırt ağrısı, ani başlayan bacak zayıflığı ve spazm, mesane ve/veya bağırsak fonksiyonu kaybı – bu acil bir durumdur – hasta hastaneye gitmeli ve algolojı uzmanına haber verilmelidir.
  • Baş ağrısı 48 saat sonra da devam ederse.

Ameliyatın komplikasyonları ve riskleri nelerdir?

Tüm ameliyat türlerinde olduğu gibi, küçük de olsa, komplikasyon olasılığı vardır.

  • Düşük olasılıklı enfeksiyon riski vardır (%3)
  • Kateterin yerdeğişmesi veya tıkanması olabilir ve ayrı bir prosedürle değiştirilmesi gerekebilir.
  • Pompa arızası
  • Düşük kanama riski
  • Omurilik sıvısı sızıntısı çok nadirdir
  • Parapleji veya kuadripleji, inkontinans veya iktidarsızlık nadirdir
  • Ölüm riski son derece düşüktür (30.000’de 1’den az)
  • Kaba yara izi (‘keloid’)
  • Yara iyileşmesinin uzun sürmesi
  • İlaç alerjileri
  • Pulmoner emboli (akciğerlerde kan pıhtısı)
  • Göğüs ve idrar yolu enfeksiyonları
  • Kol ve bacaklardaki basınça bağlı sinir zedelenmeleri
  • Göz veya diş yaralanmaları
  • Miyokard enfarktüsü (‘kalp krizi’)
  • Felç
  • Can kaybı
  • Diğer nadir komplikasyonlar

İntratekal pompa ile yaşamak

Algoloji uzmanı ile düzenli olarak ilaç yenilemeleri planlaması yapılması gerekir. Dolum randevusunda, tedavinin etkinliği değerlendirilecek ve pompa buna göre ayarlanacaktır. Amaç, minimal yan etkilere sahipken optimal miktarda ağrı veya spastisite kontrolü sağlamaktır. Alışılmadık semptomlar, aşırı dozda ilaç alımı veya dozun etkisiz olduğunu düşünülüyorsa, doktora bilgi verilmelidir. Şiddetli ağrı atakları varsa ek oral ilaç alınması gerekebilir.

Tıpkı bir kalp pili gibi, cep telefonları, çağrı cihazları, mikrodalga fırınlar, güvenlik kapıları ve hırsızlık önleme sensörleri gibi diğer cihazlar da intratekal morfin pompasını etkilemez. Cihaz, havalimanı güvenlik kapılarında tespit edildiğinden, uçarken İmplante Edilen Cihaz ile ilgili evrağı hasta yanında bulundurmalıdır.

Pompa bip sesi çıkarırsa, hemen doktorla irtibata geçilmesi gerekir. Bu, pompanın yeniden doldurulması, pilin değiştirilmesi veya başka bir bakıma ihtiyacı olduğunu gösterebilir.

Hastanın aile üyelerini ve arkadaşlarını acil bir durumda ne yapılması gerektiği konusunda bilgilendirilmesi, hastanın Acil Durum Bilgi ve Prosedür kartlarını her zaman yanında taşıması gerekmektedir.

Covid-19 ve Bel Ağrısı

Kök Hücre tedavisi

COVID-19 Bel Ağrısına Neden Olabilir mi?

2020 tarihli bir araştırma incelemesi, ağrının COVID-19’un en yaygın semptomlarından biri olduğunu ve bazen başka semptomların yokluğunda sıklıkla erken semptomlardan biri olarak ortaya çıktığını gösterdi. İnsanların en sık bildirdiği ağrı türleri şunlardır:

Miyalji olarak bilinen genel kas ağrılarının, insanların yüzde 36’sına kadarında ilk COVID-19 semptomları arasında olduğunu gösterdi. Bununla birlikte, vücut ağrılarının olması mutlaka COVID-19 olduğunuz anlamına gelmez. Bu ağrılar ayrıca grip hastalarında yaygın belirtileridir.

covid-19 ve bel ağrısı

2020’de yapılan bir araştırma, COVID-19’lu 210 kişiden oluşan bir grubun yüzde 69,3’ünün semptom olarak ağrı bildirdiğini buldu. Ağrı bildirenlerin % 43.6’sının sırt ve bel ağrısı olmuştur. Bir başka araştırma incelemesi, sırt ağrısının en sık bildirilen COVID-19 semptomlarından biri olduğunu da buldu.

COVID-19 neden bel ağrısına neden olur?

Yaygın vücut ağrıları, kas ağrısı veya eklem ağrısı, COVID-19 ve diğer viral enfeksiyonların yaygın semptomlarıdır. Ağrının öncelikle vücudun bağışıklık tepkisinden kaynaklandığı düşünülmektedir.

COVID-19 enfeksiyonu, bağışıklık sisteminiz tarafından sitokin adı verilen proinflamatuar maddelerin salınımını uyarabilir. 2020 yılında yapılan bir araştırma incelemesi, bu maddelerin, sinirlere etki eden ve beyine ağrı mesajları gönderen prostaglandin E2 adlı bir molekülün oluşumunu uyarabileceğini gösterdi.

bel ağrısı

2020 yapılan başka bir araştırma incelemesi, viral enfeksiyonların neden olduğu kas ağrılarının interlökin-6 adı verilen spesifik bir sitokinin  up-regülasyonu ile bağlantılı olduğunu gösterdi.

Ayrıca COVID-19’a neden olan virüsün ağrı gelişiminde rol oynayan doku hasarına neden olabileceği öne sürülmüştür.

COVID-19’a neden olan virüs, hücrelerinize girmek için anjiyotensin dönüştürücü enzim 2 (ACE2) adı verilen bir enzimi taklit edebilir. Bu enzim için reseptörler iskelet kasları da dahil olmak üzere vücudun birçok yerinde bulunduğu gösterilmiştir. 

Bel ağrısı uzun süreli COVID-19 belirtisi midir?

COVID-19’lu bazı kişilerde, enfeksiyondan sonra gelişen bazı semptomlar haftalar veya aylar sonra da devam eder. Bu kalıcı komplikasyonlara uzun süreli semptomlar denir. En yaygın uzun dönem semptomlarından bazıları şunlardır:

  • nefes darlığı
  • tükenmişlik
  • değişmiş koku veya tat
  • bilinç kararması
  • eklem veya kas ağrısı
  • öksürük

Bazı insanlarda COVID-19 enfeksiyonundan sonra kalıcı bel ağrısı geliştiği bildirilmektedir.

2020 yılında yürütülen bir İtalyan araştırması, COVID-19 semptomlarının başlamasından sonraki 2 aylık takipte COVID-19’lu kişilerin yaklaşık yüzde 25’inde kalıcı eklem ağrısı olduğunu buldu. Yorgunluk ve nefes darlığından sonra bildirilen en yaygın üçüncü uzun dönem semptomuydu.

Sonuç

Bel ağrısı ve kas ağrısı, COVID-19’lu kişiler tarafından yaygın olarak bildirilmektedir. Genellikle ağrı, hastalığın erken evrelerinde gelişir ve ilk semptom olabilir. Vücut ağrısının öncelikle bağışıklık sisteminizin COVID-19 enfeksiyonuna verdiği yanıttan kaynaklandığı düşünülmektedir.

Tek başına sırt ağrısına sahip olmak mutlaka COVID-19’un bir belirtisi değildir. Grip gibi diğer viral enfeksiyonlar da vücut ağrılarına neden olabilir. Ağrınızın bir COVID-19 belirtisi olup olmadığından emin olmanın tek yolu, pozitif bir tanı testi yaptırmaktır. Bununla birlikte, pozitif bir tanı testi sonucuyla bile, küçük bir yanlış sonuç olasılığı vardır.

Alqologiya vəya Ağrı Təbabəti Nədir? Alqoloq Kimdir?

Kronik Ağrı Hastalarının Muayenesi ve Teşhisi

Alqologiya vəya Ağrı  Təbabəti  Nədir? Alqoloq  Kimdir? Alqologiya Şöbəsinə Hansı Ağrılar Üçün Müraciət Edilməlidir?

Alqologiya vəya Ağrı Təbabəti nədir?

Alqologiya və ya Ağrı Təbabəti xüsusilə xronik ağrıları və inadkar kəskin ağrıları olan xəstələrin müayinəsi, diaqnostikası və müalicəsi ilə məşğul olan elm sahəsidir.  Xronik ağrılardan əziyyət çəkən xəstələr alqologiya şöbəsi olan xəstəxanalara müraciət etmələri tövsiyyə olunur.

Alqoloq vəya Ağrı Həkimi və Alqologiya

Hər bir şəxs həyatının bəzi periodlarında ağrı hiss edə bilər. Ancaq xronik ağrı tipik ağrılardan fərqlidir. Xronik ağrı ən azı 3 ay davam edən ağrıdır və artritdən xərçəng xəstəliyinə qədər bir çox səbəbi var. Xronik ağrının olduğu zaman bədənimizdəki zədə sağaldıqdan sonra da beynimizə ağrı siqnalları göndərilməyə davam edir. Bu, bir neçə həftədən bir neçə ilə qədər çəkə bilər. Xroniki ağrı hərəki aktivliyimizi məhdudlaşdıra və gücümüzü və dözümlülüyümüzü azalda bilər. Bu, gündəlik tapşırıqların və fəaliyyətlərin öhdəsindən gəlməyi çətinləşdirə bilər. Xroniki ağrı bədənimizin demək olar ki, hər hansı bir yerində baş verə bilər və bədənin müxtəlif bölgələrində fərqli şəkildə hiss olunar. Əhalinin qocalması, şəkərli diabetin artması və xərçəngdən sağ qalma nisbətlərinin artması ilə əlaqədar qarşıdakı illərdə xroniki ağrıların yayılmasının artması gözlənilir. İsveçdə aparılan epidemioloji araşdırmada xroniki ağrıların əhali arasında yayılmasının 54 faiz olduğu bildirilmişdir. Statistikaya görə dünyada 1,5 milyard insan xronik ağrıdan əziyyət çəkir. Uzun müddət davam edən xronik ağrı şikayətləri həyat keyfiyyətinə mənfi təsir edir. Bu sosial və psixoloji problemlərə səbəb olan əhəmiyyətli bir səhiyyə problemidir. İnsanlar həyatlarını cəhənnəmə çevirən ağrıları alın yazısı olaraq qəbul etməməlidir. Xronik ağrısı və / vəya inadkar kəskin ağrısı olan xəstələr  algologiya (ağrı) poliklinikalarına müraciət edəbilər və  uzman alqoloq (ağrı uzmanı) tərəfindən müayinə edilərək müalicələri təyin ediləcəkdir.

Alqoloq (Ağrı Həkimi veya Alqologiya Uzmanı) kimdir?

Alqoloq (Ağrı həkimi və ya Alqologiya Uzmanı ) algologiya üzrə üst ixtisas (red. Türkiyədə yan dal uzmanlıq) təhsilini bitirmiş həkimlərdir. Alqologiya üzrə üst ixtisas təhsili almaq üçün Anesteziologiya və Reanimasiya, Nevrologiya və ya Fiziki Müalicə və Reabilitasiya üzrə əsas ixtisas uzmanlıq təhsilini bitirmiş və üst ixtisas imtahanında müvəffəqiyyət qazanmış olmaq lazımdır.

Algologiya şöbəsinə hansı ağrıların müalicəsi üçün müraciət edilməlidir?

Alqoloqlar bütün növ xroniki ağrıların, o cümlədən xərçəng xəstəliyi ilə əlaqəli ağrıların, baş ağrılarının, bel ağrılarının, oynaq ağrılarının, damar tıxanması nəticəsində yaranan xroniki ağrıların, dayaq-hərəkət sistemi ağrılarının, nevralgiya və inadkar şiddətli kəskin ağrıların diaqnostikasını və müalicəsini həyata keçirirlər. Mürəkkəb tibbi keçmişi olan və müxtəlif ağrı sindromları olan xəstələr üçün müalicə çoxşaxəli ola bilər və kompleks müdaxilələr tələb edir. Bunlara qabaqcıl dərman müalicəsi, invaziv müdaxilələr və inyeksiyalar, implantasiya edilə bilən və ağrıları azaldan cihazlarla yanaşı trombositlərlə zəngin plazma və kök hüceyrə inyeksiyaları kimi regenerativ müalicələr də daxildir. Ehtiyac duyulduğunda alqoloq digər ixtisaslardan olan həkimlərlə də məsləhətləşə bilər və pasient üçün lazım olan ən optimal və qabaqcıl ağrı müalicəsini təyin edər.

Xroniki ağrı müalicəsinin əsas məqsədi ağrıları azaltmaq, hərəki aktivliyi artırmaq və pasientin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaqdır.

Algoloji Nedir? Algoloji Uzmanı (Algolog) Kimdir?

Kök Hücre tedavisi

Algoloji (Ağrı Bilimi) Nedir? Algoloji Uzmanı Kimdir?
Algoloji Bölümüne Hangi Ağrılar İçin Başvurulur?

Algoloji nedir?

Algoloji ya da Ağrı Bilimi, özellikle kronik ağrısı ve / veya tedaviye dirençli akut ağrısı olan hastaların muayenesi, teşhisi ve tedavisi ile ilgilenen bir bilim dalıdır. Kronik ağrısı olan hastalar sağlık kuruluşlarında bulunan algoloji (ağrı) kliniklerine başvurabilir.

Algoloji uzmanı

Herkes hayatının bir döneminde ağrı hissedebilir. Ancak kronik ağrı, tipik ağrıdan farklıdır. Kronik ağrı, en az 3 ay süren ve disk kaymasından kansere kadar birçok nedeni olan ağrıdır. Kronik ağrı olduğunda, yaralanma iyileştikten sonra bile ağrı sinyalleri beynimize gönderilmeye devam eder. Bu, birkaç haftadan birkaç yıla kadar sürebilir. Kronik ağrı, motor aktivitemizi sınırlayabilir ve gücümüzü ve dayanıklılığımızı azaltabilir. Bu, günlük görevler ve aktivitelerle başa çıkmayı zorlaştırar. Kronik ağrı vücudumuzun hemen hemen her yerinde ortaya çıkabilir ve vücudun farklı bölgelerinde farklı şekilde hissedilir.

Yaşlanan nüfus, diyabetteki artış ve kanserden sağ kalım oranlarındaki artış nedeniyle kronik ağrı prevalansının önümüzdeki yıllarda artması beklenmektedir. İsveç’te yapılan bir epidemiyolojik çalışmada, kronik ağrı prevalansının yüzde 54 olduğu bulundu. İstatistiklere göre, dünya çapında 1,5 milyar insan kronik ağrıdan muzdarip.

Kronik ağrı şikayetlerinin uzun sürmesi yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Bu, sosyal ve psikolojik sorunlara neden olan önemli bir sağlık sorunudur. İnsanlar hayatlarını cehenneme çeviren acıları kader olarak kabul etmemelidir. Kronik ağrısı ve / veya tedaviye dirençli akut ağrısı olan hastalar sağlık kuruluşlarında bulunan algoloji (ağrı) kliniklerine başvurabilir ve algoloji uzmanları tarafından tedavi edilerek kaliteli yaşama kavuşabilirler.

Algoloji Uzmanı (Ağrı Hekimi veya Ağrı Uzmanı) kimdir?

Algoloji uzmanı(Ağrı uzmanı veya algolog) Algoloji üzerine yan dal eğitimini tamamlamış hekimlerdir. Algoloji yan dal eğitimi alabilmek için mutlaka Anesteziyoloji ve Reanimasyon, Nöroloji veya Fizik Tedavi ve Reabilitasyon ana uzmanlık eğitimini bitirilmiş olunması ve yan dal sınavında başarılı olunması gerekmektedir.

Algoloji Bölümüne hangi ağrıların tedavisi için başvurulur?

Algoloji uzamanları kansere bağlı ağrı, baş ağrısı, sırt ağrısı, eklem ağrısı, damar tıkanıklığının neden olduğu kronik ağrı, kas-iskelet ağrısı, nevralji ve kalıcı şiddetli ağrı dahil olmak üzere her türlü kronik ağrıyı teşhis eder ve tedavi eder. Karmaşık bir tıbbi geçmişi ve çeşitli ağrı sendromları olan hastalar için tedavi multidisipliner olabilir ve karmaşık müdahaleler gerektirir. Bunlar arasında gelişmiş ilaç tedavisi, invaziv müdahaleler ve enjeksiyonlar, implante edilebilir ve ağrı azaltıcı cihazlar gibi rejeneratif tedavilerin yanı sıra trombositten zengin plazma ve kök hücre enjeksiyonları yer alır. Gerekirse, algoloji uzmanı diğer uzman doktorlara danışabilir ve hasta için en uygun ve gelişmiş ağrı tedavisini belirleyebilir.

Kronik ağrı tedavisinin temel amacı ağrıyı azaltmak, motor aktiviteyi artırmak ve hastanın yaşam kalitesini iyileştirmektir.

PRP Tedavisi Nedir?

PRP tedavisi

PRP Tedavisi Nedir? Hangi Durumlarda ve Nasıl Uygulanır?

Trombositten zengin plazma (PRP), enjekte edildiğinde doku iyileşmesini desteklediği düşünülen bir maddedir.

Plateletler, kanınızın pıhtılaşmasına yardımcı olan özel “faktörler” veya proteinler içeren kanınızın bir bileşenidir. Ayrıca hücre büyümesini destekleyen proteinler içerir. Araştırmacılar, plateletleri kandan izole ederek ve konsantre ederek PRP ürettiler.

PRP tedavisi nedir

Buradaki fikir, hasarlı dokulara PRP enjekte etmenin vücudunuzu yeni, sağlıklı hücreler üretmeye ve iyileşmeyi uyarmasına teşvik etmesidir. Enjeksiyon için hazırlanan konsantrelerde doku büyüme faktörleri daha yoğun olduğu için araştırmacılar vücudun dokularının daha hızlı iyileşebileceğini düşünüyor.

PRP tedavisi  ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından bir tedavi olarak onaylanmamıştır. Bununla birlikte, ünlü sporcuların bu enjeksiyonlardan yaralanmaları ve iyileşmelerine yardımcı olmak için doktorları tarafından geniş şekilde kullanıldığı bilinmektedir.

PRP tedavisi hangi durumlarda önerilir?

Aşağıda belirtilen durumlarda PRP tedavisi önerilebilir:

Saç kaybı

Doktorlar saç büyümesini teşvik etmek ve saç dökülmesini önlemek için kafa derisine PRP enjekte etmekteler. 2014’de yapılan bir  araştırmada, PRP enjeksiyonları, erkek tipi kellik olarak da bilinen androjenik alopesi tedavisinde etkili bulundu.

Tendon yaralanmaları

Tendonlar, kasları kemiğe bağlayan sert, kalın doku bantlarıdır. Genellikle yaralanmadan sonra iyileşmeleri yavaştır. Doktorlar, dizdeki tenisçi dirseği, ayak bileğinde aşil tendiniti ve patellar tendinit (jumper’s knee) gibi ağrıya neden olan kronik tendon problemlerini tedavi etmek için PRP enjeksiyonlarını kullanmışlar.

Akut yaralanmalar

Doktorlar, gerilmiş hamstring kasları veya diz burkulmaları gibi akut spor yaralanmalarını tedavi etmek için PRP enjeksiyonlarını kullanmaktalar.

Ameliyat sonrası onarım

Bazen, ameliyattan sonra yırtık bir tendonu (omuzdaki rotator manşet tendonu gibi) veya bağları (ön çapraz bağ gibi) onarmak için PRP enjeksiyonları kullanılır.

Kireçlenme

Dizdeki PRP enjeksiyonları osteoartritli kişilere yardımcı olabilir. 2015 yılında yapılan bir araştırma, osteoartrit tedavisinde PRP enjeksiyonlarının hyaluronik asit enjeksiyonlarından (geleneksel bir tedavi) daha etkili olduğunu buldu. Ancak, araştırma 160 kişilik küçük bir gruptu, bu nedenle bunun kesin olması için daha büyük araştırmalara ihtiyaç var.

Bu kullanımların hiçbirinin sonuç sağladığı kesin olarak kanıtlanmadığına dikkat etmek önemlidir.

PRP enjeksiyonlarına nasıl hazırlanırsınız?

PRP farklı şekillerde enjekte edilebilir. Örneğin, bazen enjeksiyondan önce kafa derinize topikal uyuşturan lidokain solüsyonu uygulanır. Diğer zamanlarda, herhangi bir rahatsızlığı azaltmak için PRP ile lokal anestezik karıştırılır. Bazen doktorunuz ameliyat sırasında PRP enjekte edecek veya uygulayacaktır. Bu durumda, PRP enjeksiyonlarına hazırlık için, ameliyattan önce doktorunuzun tavsiyelerine uymanız gerekecektir.

PRP enjeksiyon işlemi nasıl yapılır?

Bir sağlık uzmanı kanınızdan bir örnek alacaktır. Numunenin miktarı, PRP’nin nereye enjekte edileceğine bağlıdır. Örneğin, kafa derisine enjeksiyon için alınan kan miktarı 20 mililitre olabilir.

PRP tedavisi nasıl yapılır

Kan bir santrifüje yerleştirilir. Bu makine çok hızlı dönerek kan bileşenlerinin ayrılmasına neden olur. Ayırma işlemi yaklaşık 15 dakika sürer.

Bir teknisyen ayrılan plazmayı alır ve etkilenen bölgeye enjeksiyon için hazırlar.

Doktorlar, enjeksiyon için belirli alanları belirlemek için sıklıkla ultrason veya röntgen gibi görüntüleme yöntemleri kullanabilirler. Algoloji uzmanı daha sonra PRP’yi etkilenen bölgeye enjekte edecektir.

PRP’nin olası yan etkileri nelerdir?

PRP otologdur, yani doğrudan kendi vücudunuzdan alınan maddeleri içerir. Bu, kortizon veya hyaluronik asit gibi diğer ilaçların enjekte edilmesinden kaynaklanabilecek alerjik reaksiyon risklerini azaltır. Bununla birlikte, PRP enjeksiyonun kendisinden kaynaklanan aşağıdakiler de dahil olmak üzere bazı riskleri vardır:

  • enfeksiyon
  • sinir yaralanmaları
  • enjeksiyon yerinde ağrı
  • doku hasarı

Bu potansiyel riskleri ve bu riskleri en aza indirmek için atacakları adımları doktorunuz size anlatacak.

PRP enjeksiyonlarının iyileşme süresi nedir?

Bir yaralanma sonrası PRP enjekte edildiğinde, doktorunuz etkilenen bölgeyi dinlendirmenizi önerebilir. Ancak bu öneriler daha çok yaralanma ile ilgili olup, daha az PRP enjeksiyonları ile ilgilidir. Çoğu kişi PRP enjeksiyonlarını takiben günlük aktivitelerine devam edebilir.

PRP enjeksiyonları iyileşmeyi veya büyümeyi desteklemeyi amaçladığından, enjeksiyonları aldıktan sonra hemen bir fark görmeyebilirsiniz. Bununla birlikte, birkaç hafta veya ay içinde enjeksiyon bölgesinde, beklediğinizden daha hızlı iyileşmeye veya daha fazla saç çıkarmaya başlayabilir.

Kök Hücre Nedir? Tedavide Hangi Kök Hücreler Kullanılır?

Kök Hücre tedavisi

Kök Hücre  Nedir? Tedavi İçin Hangi Kök Hücreler Kullanılır?

Bilim insanları, aşağıda belirtilen iki fonksiyonu da yapabilen hücreleri ‘kök hücre’ olarak  tanımlıyor:

  1. Kendini yenileme

    Kök hücreler hem vücutta hem de laboratuvarda bölünebilir ve kendilerini çoğaltabilir. İnsan dokusundan az miktarda kök hücre toplanabilir ve daha sonra bir laboratuvarda çoğaltılabilir.

  2. Farklılaşma

    Kök hücreler farklı hücre tiplerine dönüşebilir. Örneğin, bir kök hücrenin bir kan hücresine, kemik hücresine veya kıkırdak hücresine dönüşmesi mümkündür.

Kök Hücre Nedir

Bebekler, embriyo hücresi adı verilen tek bir kök hücreden gelişir. Bilim insanları, kök hücrelerin vücudun bir yaralanma sonrası iyileşme gibi hasarlı hücreleri onarma yeteneği için gerekli olduğuna inanıyor.

Tedavide kullanılan en yaygın kök hücre tipi mezenkimal kök hücrelerdir. 

Mezenkimal Kök Hücreler

Bazen yetişkin kök hücreler olarak da adlandırılan mezenkimal kök hücreler, yağ, kemik veya kıkırdak hücreleri gibi kas-iskelet hücrelerine dönüşme potansiyeline sahiptirler. Birçok araştırmacı, mezenkimal kök hücrelerin, artrit nedeniyle hasar görmüş kıkırdağı ve diğer dokuları tamir etme ve yenileme potansiyeline sahip olduğuna inanmaktadır.

Mezenkimal kök hücreler genellikle hastanın yağ dokusundan, kanından veya kemik iliğinden toplanır.

Adipoz (yağ) kök hücreleri

Yağ dokusu kök hücreler içerir. Adipoz kök hücre kullanan algoloji uzmanları, hücreleri ameliyat veya liposuction kullanarak toplamaktadır. Bazı doktorlar infrapatellar yağ yastığı adı verilen dizin altındaki ve arkasındaki küçük yağ yastığından alınan kök hücreleri kullanmayı tercih ederler.

Kök Hücre

Periferik kan kök hücreleri

Kan dolaşımında bulunan bu kök hücreler normalde olgunlaşmamış kan hücreleri olarak kabul edilir, ancak kıkırdak hücreleri de dahil olmak üzere diğer hücre türlerine dönüşme potansiyeline sahiptirler.

Kemik iliği kök hücreleri

Kemik iliği kök hücreleri en çok araştırılmıştır ve kıkırdak hücrelerine dönüşmek için en iyi potansiyele sahip oldukları kabul edilmektedir. Bu hücreleri elde etmek için, doktor genellikle özel bir iğne ve şırınga kullanarak hastanın pelvik kemiğinden kemik iliği alır. Buna kemik iliği aspirasyonu denir.

Hasat edildikten sonra, bu hücreler:

  • Laboratuvarda kültürü alınır, veya
  • Konsantre bir çözelti halinde işlenir

Bir başka mezenkimal kök hücre türü de umblikal kord kök hücreleridir. Umblikal kök hücreleri, yenidoğanın göbek kordon kanından toplanabilir ve ihtiyaç duyulana kadar dondurulabilir. Ayrıca bazı kök hücre uzmanları, kas-iskelet sistemi yaralanmalarının kordon kök hücreleriyle tedavi edilmesinin etkili olduğunu düşünmekteler. Daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

Diğer Kök Hücre Türleri

Mezenkimal kök hücreler, tek kök hücre türü değildir. Ancak diğer kök hücre türleriyle karşılaştırıldığında en fazla vaat ve en az riske sahip görünüyorlar. Örneğin bazı uzmanlar, embriyonik kök hücrelerin ve indüklenmiş pluripotent kök hücreler olarak adlandırılan ve laboratuvarlarda geliştirilebilecek başka bir kök hücre türünün, iyi huylu tümörlere neden olma veya hastada istenmeyen bir bağışıklık tepkisini tetikleme potansiyeline sahip olabileceğini düşünmekteler.

PRP nədir ?

PRP nedir

PRP Nədir? PRP Müalicəsinə Göstərişlər Hansılardır?

PRP Nədir? 

PRP (Platelet Rich Plasma – Trombositlə zəngin plazma) inyeksiya zamanı toxumaların sağalmasını stimulyasiya etdiyi düşünülən bir maddədir.

Trombositlər qanınızın laxtalanmasına kömək edən xüsusi “amillər” və ya zülalları ehtiva edən bir komponentdir. Tərkibində hüceyrə böyüməsini təşviq edən zülallar da var. Tədqiqatçılar qandan trombositləri təcrid edib konsentrasiya edərək PRP istehsal etdilər.

PRP müalicəsi nədir

İdeya ondan ibarətdir ki, PRP-nin zədələnmiş toxumalara yeridilməsi bədəninizi yeni, sağlam hüceyrələr istehsal etməyə və sağalmanı stimullaşdırmağa təşviq edir. Toxumaların böyümə faktorları inyeksiya üçün konsentratlarda daha çox cəmləşdiyindən, tədqiqatçılar orqanizmin toxumalarının daha sürətli sağaldığını düşünürlər.

Müalicə qəti şəkildə sübut edilməmişdir. Həmçinin ABŞ Qida və Dərman İdarəsi (FDA) tərəfindən müalicə kimi təsdiqlənməyib. Bununla belə, məşhur idmançılar zədələrinin sağalmasına kömək etmək üçün PRP konsentratların inyeksiyalarını istifadə etdikləri məlumdur.

PRP inyeksiyasının məqsədləri nələrdir?

PRP inyeksiyalarının icra edilməsinin faydalı olduğu hallara örnək olaraq:

Saç tökülməsi. Həkimlər saçların böyüməsini stimullaşdırmaq və saç tökülməsinin qarşısını almaq üçün baş dərisinə PRP yeridir. 2014-cü ildə aparılan bir araşdırmada PRP inyeksiyalarının kişi tipi keçəlliyi kimi tanınan androgenik alopesiyanın müalicəsində təsirli olduğu aşkar edilmişdir.

Tendon (vətər) zədələnmələri. Tendonlar (vətərlər)  əzələləri sümüyə bağlayır, sərt, qalın toxumalarıdır. Onlar adətən zədədən sonra yavaş sağalırlar. Həkimlər tennis dirsəyi, ayaq biləyində Axilles tendoniti və dizdə patellar tendonit (jumper’s knee) kimi ağrıya səbəb olan xroniki vətər problemlərini müalicə etmək üçün PRP inyeksiyalarından istifadə edirlər.

Kəskin zədələnmələr. Həkimlər dartılmış və zədələnmiş hamstring əzələləri və ya diz burxulmaları kimi kəskin idman zədələrini müalicə etmək üçün PRP inyeksiyalarından istifadə edirlər.

Əməliyyatdan sonrakı reabilitasiya. Bəzən əməliyyatdan sonra yırtıq vətər (məsələn, çiyindəki rotator manjet vətəri) və ya bağları (məsələn, ön çarpaz bağ) təmir etmək üçün PRP inyeksiyaları istifadə oluna bilər.

Osteoartrit (oynaqlarda degenerasiya). Diz oynağındakı degenerasiya hallarında PRP inyekasiyakarı pasientlərə kömək edə bilər. 2015-ci ildə həyata keçirilən bir tədqiqatda, osteoartritin müalicəsində PRP inyeksiyalarının hialuron turşusu inyeksiyalarından (ənənəvi müalicə) daha təsirli olduğunu göstərdi. Bununla belə, tədqiqat 160 nəfərlik kiçik bir qrup idi, buna görə də bu nəticənin yekun olması üçün daha böyük tədqiqatlara ehtiyac var.

PRP inyeksiyasına necə hazırlaşırsınız?

PRP müxtəlif yollarla inyeksiya oluna bilər. Məsələn, inyeksiyadan əvvəl bəzən baş dərisinə lidokainin lokal keyləşdirici məhlulu tətbiq olunur. Digər hallarda hər hansı narahatlığı azaltmaq üçün PRP lokal keyləşdirici ilə qarışdırılır. Bəzən həkiminiz əməliyyat zamanı PRP inyeksiya edəcək və ya tətbiq edəcək. Bu vəziyyətdə, PRP inyeksiyalarına hazırlıq üçün əməliyyatdan əvvəl həkiminizin tövsiyələrinə əməl etməlisiniz.

PRP inyeksiyası necə edilir?

Bir tibb işçisi qanınızdan nümunə götürəcək. Nümunənin miqdarı PRP-nin yeridiləcəyi yerdən asılıdır. Məsələn, baş dərisinə inyeksiya üçün alınan qanın miqdarı 20 ml ola bilər.

Qan sentrifuqaya yerləşdirilir. Bu aparat çox sürətlə fırlanır və qan komponentlərinin ayrılmasına səbəb olur. Ayırma prosesi təxminən 15 dəqiqə çəkir.

Texnik ayrılmış plazmanı götürür və inyeksiya üçün hazırlayır.

Həkimlər inyeksiya üçün xüsusi sahələri müəyyən etmək üçün tez-tez ultrasəs və ya rentgenoskopiya kimi görüntüləmə üsullarından istifadə edə bilərlər. Daha sonra həkiminiz zədələnmiş sahəyə PRP yeridəcək.

PRP-nin mümkün yan təsirləri hansılardır?

PRP autoloqdur, yəni birbaşa öz bədəninizdən alınan maddələri ehtiva edir. Bu, kortizon və ya hialuron turşusu kimi digər dərmanların yeridilməsi nəticəsində yarana biləcək allergik reaksiyalar riskini azaldır. Bununla belə, PRP inyeksiyasının özünün bəzi risklər var:

  • infeksiya
  • sinir zədələri
  • inyeksiya yerində ağrı
  • toxuma zədələnməsi

Həkiminiz bu potensial riskləri və bu riskləri minimuma endirmək üçün atacağı addımları sizə izah edəcək.

PRP inyeksiyalarının bərpa müddəti nə qədərdir?

Bir zədədən sonra PRP inyeksiyası edildikdə, həkiminiz zədələnmiş bölgəyə istirahət etməyi tövsiyə edə bilər. Bununla belə, bu tövsiyələr daha çox yaralanmaya, daha az PRP inyeksiyalarına aiddir. Əksər insanlar PRP inyeksiyalarından sonra gündəlik fəaliyyətlərinə davam edə bilərlər.

PRP inyeksiyaları sağalma və ya böyüməni təşviq etmək üçün nəzərdə tutulduğundan, inyeksiyalar icra edildikdən sonra dərhal fərq görməyə bilərsiniz. Bununla belə, bir neçə həftə və ya ay ərzində inyeksiya yerində gözlədiyinizdən daha sürətli sağalmağa və ya daha çox müsbət dinamika müşahidə edə bilərsiniz.

Kök hüceyrə nədir?

Kök Hücre tedavisi

Kök Hüceyrə Nədir?

Tədqiqatçılar kök hüceyrələri aşağıdakı hər iki funksiyanı həyata keçirə bilən hüceyrələr olaraq təsvir edirlər:

  1. Özünü yeniləmək. Kök hüceyrələr həm bədəndə, həm də laboratoriyada bölünə və çoxala bilər. İnsan toxumasından az miqdarda kök hüceyrə toplana və sonra laboratoriyada yetişdirilə bilər.
  2. Differensasiya potensialı. Kök hüceyrələr müxtəlif hüceyrə növlərinə differensasiya ola bilərlər. Məsələn, bir kök hüceyrənin qan hüceyrəsinə, sümük hüceyrəsinə və ya qığırdaq hüceyrəsinə çevrilməsi mümkündür.

Kök hüceyrə nədir?

Körpələr embrion hüceyrəsi adlanan tək bir kök hüceyrədən inkişaf edir. Alimlər hesab edirlər ki, kök hüceyrələri bədənin zədələnmiş hüceyrələrini bərpa etmək, məsələn, zədədən sonra sağalmaq qabiliyyəti üçün vacibdir.

Müalicədə ən çox istifadə edilən kök hüceyrə növü mezenximal kök hüceyrələrdir. 

Mezenximal kök hüceyrələr

Bəzən yetkin kök hüceyrələr olaraq da adlandırılan mezenximal kök hüceyrələr, yağ, sümük və ya qığırdaq hüceyrələri kimi dayaq-hərəkət sistemi hüceyrələrinə çevrilmə potensialına malikdir. Bir çox tədqiqatçı mezenximal kök hüceyrələrin artrit nəticəsində zədələnmiş qığırdaq və digər toxumaları bərpa etmək və yeniləmək potensialına malik olduğuna inanır.

Mezenximal kök hüceyrələr adətən xəstənin yağ toxumasından, qanından və ya sümük iliyindən toplanır.

Piy (yağ) kök hüceyrələri

Piy toxumasında kök hüceyrələri mövcuddur. Piy (adipoz) kök hüceyrələrindən istifadə edən həkimlər cərrahiyyə və ya liposaksiya ilə hüceyrələri toplayır. Bəzi həkimlər, infrapatellar piy yastığı adlanan dizin qapağının altında və arxasında kiçik bir yağ yastığının kök hüceyrələrindən istifadə etməyi üstün tuturlar.

Periferik qan kök hüceyrələri

Qan dövranında mövcud olan bu kök hüceyrələr normal olaraq yetişkinləşməmiş qan hüceyrələri hesab olunur, lakin onların qığırdaq hüceyrələri də daxil olmaqla digər hüceyrə növlərinə çevrilmə potensialı var.

Sümük iliyinin kök hüceyrələri

Sümük iliyinin kök hüceyrələri ən çox tədqiq edilmiş və qığırdaq hüceyrələrinə çevrilmək üçün ən yaxşı potensiala sahib hesab edilməkdədir. Bu hüceyrələri əldə etmək üçün həkim adətən xüsusi iynə və şprisdən istifadə edərək xəstənin çanaq sümüyündən sümük iliyi götürür. Buna sümük iliyinin aspirasiyası deyilir.

Aspirat yığıldıqdan sonra bu hüceyrələr:

  • Laboratoriyada kultivasiya edilir, və ya
  • Konsentratlı məhlul şəklində emal edilir

Mezenximal kök hüceyrənin başqa bir növü göbək bağından alınan kök hüceyrələridir. Göbək bağı (umblikal) kök hüceyrələri yeni doğulmuş körpənin göbək bağı qanından toplana və lazım olana qədər dondurula bilər. Bundan əlavə, bəzi kök hüceyrə mütəxəssisləri əzələ-skelet sistemi zədələrinin umblikal kök hüceyrələri ilə müalicəsinin daha təsirli olduğunu düşünürlər. Daha çox tədqiqata ehtiyac var.

Digər Kök Hüceyrə Növləri

Mezenximal kök hüceyrələr kök hüceyrənin yeganə növü deyil. Ancaq digər kök hüceyrə növləri ilə müqayisədə onlar ən çox vəd və ən az riskə malikdirlər. Məsələn, bəzi ekspertlər güman edirlər ki, embrion kök hüceyrələri və laboratoriyalarda inkişaf etdirilə bilən induksiya edilmiş pluripotent kök hüceyrələr adlanan başqa bir növ kök hüceyrələr xoşxassəli şişlərə səbəb ola bilər və ya xəstədə arzuolunmaz immun reaksiyasına səbəb ola bilər. Bu sahədə daha çox tədqiqatların həyata keçirilməsi ilə daha dolğun məlumatlar əldə ediləcəkdir.