Kadınlarda osteoartrit neden daha sık rastlanmaktadır?

Yapılan araştırmalar, kadınların osteoartritin (eklem kireçlenmesi) neden olduğu eklem ağrısı, acı ve sertlik gibi şikayetleri yaşama olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Örneğin, kanıtlar şunları göstermektedir:

• 50 ila 60 yaşları arasındaki kadınlarda, aynı yaş grubundaki erkeklere göre el osteoartriti gelişme olasılığı 3,5 kat daha fazladır.
• Kadınlarda diz osteoartriti gelişme olasılığı erkeklerden % 40 daha fazladır.
• Kadınlarda kalça osteoartriti gelişme olasılığı erkeklerden % 10 daha fazladır.
• Bazı araştırmalar, kadınların erkeklerden daha şiddetli osteoartrit ağrısı bildirme eğiliminde olduğunu göstermektedir.

Peki, neden kadınların erkeklerle kıyaslandığında osteoartrit olma ihtimali daha fazla? Bunun nedenlerini irdelemeğe çalışacağız.

1. Hormon seviyelerindeki değişiklikler

Araştırmalar, kadınların osteoartrite duyarlı olmasının hormon seviyeleriyle ilişkili olabileceğini düşündürmektedir. Hormon seviyeleri, menstruasyon (adet) döngüleri ile dalgalanır ve menopoz sırasında değişir.

Menstruasyon (adet) ve eklem gevşekliği

Adet döngüsünün belirli aşamalarında artan hormon seviyeleri, eklem gevşekliğine neden olur ve bu eklemlerde instabiliteye ve yaralanma riskinin artmasına neden olur. Hem eklem instabilitesi hem de yaralanma, osteoartrit gelişimine katkıda bulunabilir.

Adet döngüsünde, eklem gevşekliği ve osteoartrit arasındaki ilişki belki de en çok diz osteoartriti durumunda açıkça rastlanmaktadır. Birçok araştırmacı, eklem gevşekliğindeki dalgalanmaların, kadın sporcuların dizdeki ön çapraz bağı (ACL) yırtma olasılığının erkeklerden 2 ila 8 kat daha fazla olduğunu açıklamaya yardımcı olduğuna inanıyor. Geçmişte  ACL hasarı olan kişilerin, etkilenen dizde diz osteoartriti gelişme olasılığı 4 ila 6 kat daha fazladır.

Menopoz

Kadınlarda osteoartrit gelişme riski, menopozdan sonra önemli ölçüde artar ve kadınlar bu süre içinde eklem ağrısının ortaya çıktığını veya kötüleştiğini fark edebilir. Menopoz sırasında östrojen seviyeleri düşer. Bu düşüş, vücutta osteoartrit sürecini hızlandıran değişikliklere katkıda bulunur.

2. Kas-iskelet sistemi ve biyomekanikteki farklılıklar

Kadınların vücutları erkeklerinkiyle aynı eklemlere sahipken, bazı kas-iskelet sistemi farklılıkları mevcuttur. Bu farklılıklar, kadınların ayakta durma, yürüme ve koşma eğilimini ve eklem yüzeylerinin birbirlerine göre nasıl hareket ettiğini (artikülasyonu) değiştirir.

Yapılan bilimsel çalışmalar, gösteriyor ki anatomik farklılıklar nedeniyle kadınların dizleri daha fazla yıpranıyor. Bir çalışma, erkek dizleri ile karşılaştırıldığında, kadınların diz eklemlerinin kemikli yüzeylerinin birbirine uymadığını veya birbirleriyle hareket uyumlu etmediğini buldu. Ayrıca kadın dizleri, kemik boyutu ve vücut kütlesi hesaba katıldığında erkek dizlerinden daha az kıkırdak içerir.

Zamanla, bu anatomik farklılıklar ve ilişkili eklem yükü, osteoartrit gelişimine katkıda bulunabilir.

3. Fazla kilo taşıma eğilimi

ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri’ne (NIH) göre, ABD’li kadınların obez veya aşırı derecede obez olma olasılığı erkeklerden daha fazladır.

Obezite, osteoartrit riskini artırır çünkü:

• Ekstra ağırlık, kalçalar, dizler ve ayak bilekleri gibi yük taşıyan eklemlere daha fazla baskı uygular. Bu stres, eklem kemikleri arasında sürtünmeyi artırır ve eklem yüzeylerine zarar verebilir. Bunun yanında, obezite, düşük dereceli, sistemik iltihaplanma ile de ilişkili bulunmuştur. Bu iltihap, ellerdeki ağırlık taşımayan eklemler de dahil olmak üzere herhangi bir eklemde osteoartrit gelişimine katkıda bulunabilir.

Uzmanlar, kadınların neden osteoartrite yakalanma olasılığının daha yüksek olduğunu hala araştırıyorlar. Bu arada, kadınların ve tüm yetişkinlerin, kendilerini daha sağlıklı hissetmek ve eklem ağrılarını azaltmak için bir dizi adımlar atabilirler. Yürüme, fizik tedavi ve düşük yoğunluklu egzersizler genellikle güvenli kabul edilir. Çünkü minimum eklem yükü ile kasın korunmasına ve güçlendirilmesine yardımcı olurlar.